صادق زیباکلام: اگر کراوات غربی است، یونیفرم پلیس هم غربی است

روزنامه شرق، صادق زیب کلام:   اوایل تیرماه یکی از فرماندهان نیروی انتظامی اعلام کرد که با زدن کراوات در بیمارستان‌های خصوصی برخورد خواهد شد. احتمالا ایشان نمی‌دانستند که برخی از استادان هم کراوات می‌زنند و الا این را هم مطرح می‌کردند. در ادامه ممانعت از زدن کراوات در بیمارستان‌های خصوصی، طرفداران این اقدام اعلام کردند که کراوات به‌عنوان صلیب مسیحیت بوده و سمبل و نماد فرهنگ غربی است. بنابراین زدن آن را در اماکن عمومی که محل کار است به عنوان بخشی از تهاجم فرهنگی و متقابلا دفاع از فرهنگ ملی، ایرانی و اسلامی قدغن کرده‌اند.
 
اقدام نیروی انتظامی از منظر صرف حقوقی پرسش‌هایی را مطرح می‌کند. جدای از ابعاد حقوقی و قانونی این اقدام، این استدلال که کراوات علامت صلیب مسیحیت و نماد فرهنگ و تمدن غرب است هم نکات بیشتری را مطرح می‌کند. بگذارید بحث را با نکات و اما و اگرهای حقوقی تصمیم نیروی انتظامی شروع کنیم. ابتدایی‌ترین بحثی که مطرح می‌شود از باب قانونی بودن یا درست‌تر گفته باشیم، مغایرقانون بودن این تصمیم است. نیروی انتظامی در حقیقت مامور اجرای قانون است. سوال کلیدی اینجاست که کدام مقام قانونی و اجرایی کشور جلوگیری از زدن کراوات را به نیروی انتظامی ابلاغ کرده است؟ براساس کدام بخش از قانون‌اساسی، مصوبات مجلس یا مصوبه هیات دولت، نیروی انتظامی وظیفه دارد که از زدن کراوات در بیمارستان‌های خصوصی جلوگیری کند؟
 
از ابعاد حقوقی موضوع که بگذریم استدلال فرهنگی و به تعبیری اقدام در چارچوب نهی از منکر و امر به معروف که مسوولان نیرو بیان می‌کنند اولا چه کسی گفته و براساس کدام ادله، کراوات سمبل صلیب و مسیحیت است؟ علی‌القاعده اگر این‌گونه می‌بود، مبلغان مسیحی، کشیش‌ها، پاپ و کاردینال‌ها همه باید کراوات می‌زدند تا تصلیب و مسیحیت را رواج دهند. اتفاقا در غرب از جمله افرادی که کراوات نمی‌زنند، اصحاب کلیسا هستند. اما حتی فرض کنیم که حق با طرفداران این نظریه می‌بود و زدن کراوات سمبل مسیحیت و به صلیب کشیدن حضرت عیسی مسیح می‌شد، آیا ما مسلمانان، حضرت مسیح  را پیامبر برگزیده حضرت باریتعالی نمی‌دانیم؟ ثانیا اگر قرار شود که ما کراوات را به این اعتبار که غربی است و از غرب آمده، کنار بگذاریم در آن صورت یونیفرم نیروی انتظامی را هم براساس همان استدلال باید بگذاریم کنار، چون یونیفرم و پوشیدن آن هم غربی است.
 
عباس‌میرزا شاهزاده اصلاح‌طلب از جمله نخستین اقداماتش ایجاد ارتش مدرن در ایران بود و از آن مقطع بود که یونیفرم توسط مستشاران نظامی غربی به ایران آمد. اگر یونیفرم نیروی انتظامی را به عنوان غرب‌زدگی بگذاریم کنار، راه‌حل، آن می‌شود که کت و شلوار را جایگزین آن کنیم. اما بدبختی آن است که کت و شلوار هم از غرب آمده. آنچه که ایرانی و متعلق به فرهنگ خودی بوده، سرداری، کلاه‌پوستی، شلوار نطنزی، البسه قبایل و عشایر مختلف، قبا و غیره است. حتی تصور اینکه نیروی انتظامی ملبس به البسه فرهنگ ایرانی و ملی باشد غیرممکن است.
 
اگر خواسته باشیم خیلی جدی همه مظاهر غربی را از جامعه جمع‌آوری کنیم، در آن صورت پخش بازی‌های فوتبال اروپا که میلیون‌ها نفر از هموطنان‌مان با اشتیاق از نیمه شب تا ساعات اولیه بامداد می‌نشینند نگاه می‌کنند و فردایش هم در اداره، بازار و یحتمل در خود نیروی انتظامی با آب و تاب و ولع گل‌ها را برای همدیگر تعریف می‌کنند، خیلی بیشتر اشاعه فرهنگ غربی است تا زدن کراوات.
 
بماند پیتزا، همبرگر، رستوران‌های «فست‌فود»، موبایل، سریال‌های تلویزیونی و صدها فیلم غربی و آمریکایی که سالانه از تلویزیون خودمان پخش می‌شود یا در پرده‌های سینماهای شهرهایمان به نمایش گذاشته می‌شود، اینترنت و… همه را باید جمع کنیم.
 
این استدلال که کراوات رواج منکر است و نیروی انتظامی از بابت وظیفه و تکلیفش در باب امر به معروف و نهی از منکر دارد دخالت می‌کند هم پایه و منطقی ندارد. این درست که نیروی انتظامی باید جلو منکرات را بگیرد اما چه کسی و برحسب کدام اجماع شرعی یا عرفی، کراوات را «منکر» اعلام داشته؟ نه هیچ یک از علما و مراجع چنین حکمی و اجتهادی داشته‌اند و نه نزد عامه مردم و سنت‌های رایج اجتماعی‌مان برای کراوات چنین قبحی وجود دارد. در واقع بسیاری از رهبران اسلامگرا که میزان تقید و تعبدشان هم ثابت شده است، کراوات می‌زنند. از رجب طیب اردوغان و رهبران اسلامگرای ترکیه گرفته تا محمد مرسی و رهبران اخوان‌المسلمین در مصر و جهان عرب. بماند این واقعیت تاریخی که در جامعه خودمان هم جملگی یاران و نزدیکان غیرروحانی امام خمینی، از صادق طباطبایی گرفته تا شهید دکتر چمران، دکتر یزدی، مرحوم مهندس بازرگان نخستین رییس دولت بعد از انقلاب و تمامی اعضای هیات دولت (منهای مرحوم فروهر)، وزرای شهید رجایی، اعضای غیرروحانی شورای انقلاب، بسیاری از نمایندگان مجالس خبرگان و شورای اسلامی و سایر مسوولان. هرگز هم کسی نگفت که چرا رهبران غیرروحانی انقلاب کراوات می‌زنند.
 
ختم کلام آنکه دخالت نیروی انتظامی در امر کراوات زدن پزشکان در بیمارستان‌های خصوصی از نظر قانونی، شرعی و فرهنگی قابل قبول نیست. نیروی انتظامی صرفا مجری قانون و ضابط قانون است و نه می‌تواند از جانب خود قانون وضع کرده و نه حتی اختیار دارد که قانون و شرع را حسب برداشت سیاسی‌اش تفسیر و اجرا کند.